ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Η ομαδική ψυχοθεραπεία αποτελεί σήμερα μια από τις πιο διαδεδομένες και αποτελεσματικές μορφές ψυχοθεραπείας.
Η πατρότητα της ομαδικής ψυχοθεραπείας διεκδικείται από πολλές προσεγγίσεις, αλλά κανείς δεν την κατέχει.
Η ομάδα επιτελεί ένα πολύ σπουδαίο θεραπευτικό αλλά και κοινωνικό έργο αφού βοηθά τα άτομα που συμμετέχουν να επικοινωνούν και να συνδέονται με έναν ξεχωριστό και βαθύ τρόπο με τους άλλους.

Στην ομάδα οι στόχοι είναι:
● η εκπαίδευση των ατόμων σε νέες μορφές επικοινωνίας, πιο ανθρώπινες και πιο λειτουργικές
● η απόκτηση γνώσης και η εισδοχή νέων πληροφοριών και ιδεών μέσα από το μοίρασμα ιστοριών και βιωμάτων των μελών που συμμετέχουν στην ομάδα
● η δημιουργία κατάλληλου κλίματος εχεμύθειας, ασφάλειας και προστασίας, χωρίς κριτική και παρεμβάσεις, απαγορευτικές εντολές και οδηγίες με σκοπό την ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων
● η ανακάλυψη ικανοτήτων, δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη αξιοποίηση στην καθημερινότητα με στόχο την κατάκτηση νέων θέσεων και ρόλων στην οικογένεια και την κοινωνία
● η ανάκτηση αξιών όπως συλλογικότητα, αλτρουϊσμός και αλληλεγγύη που έχουν παραμεριστεί

Στη Σωματική ομαδική Ψυχοθεραπεία το σώμα θεωρείται αλληλένδετο με τη συναισθηματική ζωή και άρα κάθε προσέγγιση στην κατάσταση του σώματός μας είναι προσέγγιση στο σύνολο της ύπαρξής μας.
Μέσα από τις πολλές και διαφορετικές τεχνικές, καθώς και τις εξειδικευμένες ασκήσεις που ενεργοποιούν το σώμα, οι συμμετέχοντες σε μια ομάδα Σωματικής Ψυχοθεραπείας βοηθούνται να εκφράσουν και να αναπτύξουν τον συναισθηματικό τους κόσμο σε ένα πλαίσιο που ενισχύει την επικοινωνία και την σύνδεσή τους με τους άλλους.

Η επικοινωνία στο ζευγάρι είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τη δόμηση, τη λειτουργία και την εξέλιξη της σχέσης.
Η σωματική επικοινωνία καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της συνολικής επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων, ιδιαίτερα στα ζευγάρια.
Εισάγοντας λοιπόν το σώμα στη θεραπεία του ζεύγους, αυξάνουμε κατά πολύ το βάθος της βιωματικής εμπειρίας, προσθέτοντας έναν ακόμα παράγοντα-εργαλείο στη δουλειά πάνω στο νοητικό και συναισθηματικό πεδίο.

Έτσι οι ασκήσεις με το σώμα και οι διάφορες σχετικές τεχνικές τους, (αναπνοή, γείωση, χαλάρωση, σωματική επαφή, οπτική επαφή, έκφραση με ήχους, κλπ.), στα πλαίσια μιας θεραπείας σε βάθος χρόνου, βοηθούν στην αλλαγή πολλών παραγόντων στη σχέση του ζευγαριού, όπως:
● να χαλαρώσουν τις ψυχοσωματικές άμυνες του χαρακτήρα
● να ανακαλύψουν σταδιακά τον τρόπο που επιδιώκει ή αποφεύγει ο κάθε σύντροφος την επαφή με τον άλλον
● να παρατηρήσουν ο ένας στον άλλον τις κινήσεις του σώματoς (απειροελάχιστες, μικρές, μεγάλες), τη στάση του σώματος, καθώς και τις ασυμμετρίες
● να επιτρέψουν στο σώμα τους να «αφηγηθεί» με αμεσότητα και χωρίς νοητική «λογοκρισία» την ιστορία της ζωής τους
● να αποκτήσουν πιο αυθεντικές σχέσεις μεταξύ τους
● να εκφράσουν τις δημιουργικές ικανότητές τους και τη φαντασία τους πιο αποτελεσματικά
● να ελευθερώσουν την ενέργεια που έχει εγκλωβιστεί από εντολές, οδηγίες, απαγορεύσεις, ενοχές, ντροπή, φόβους που έχουν ακινητοποιήσει το σώμα τους και τέλος,
● να αποκτήσουν την ικανότητα και τη δύναμη να μοιραστούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους με στόχο τη συμμαχία, την ηρεμία και τη χαρά στη σχέση τους και στη ζωή

Ο ρόλος του γονέα αποτελεί έναν από τους πιο σπουδαίους λειτουργικούς ρόλους, όσον αφορά την υγιή εξέλιξη και ανάπτυξη της οικογένειας και κατ’ επέκταση ολόκληρης της κοινωνίας.
Ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα, η γνώση, οι ιστορίες και τα βιώματα των γονέων, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ισορροπία και ωριμότητα του οικογενειακού συστήματος.
Στις ομάδες γονέων, στοχεύουμε να υπάρχει ένα πλαίσιο εκπαίδευσης, ευρύτερης γνώσης, ανταλλαγής βιωμάτων και συναισθημάτων ανάμεσα στα μέλη.

Οι ομάδες αυτές είναι βιωματικού χαρακτήρα.
Περιέχουν ενεργοποίηση και χαλάρωση μέσω σωματικών «ασκήσεων», καθοδηγημένους οραματισμούς, δημιουργική έκφραση κλπ. Με τον τρόπο αυτό οι γονείς μπορούν να επιτρέψουν στους εαυτούς τους να «αφήσουν» στην ομάδα (μέσω της φαντασίας) σκέψεις, εικόνες και μνήμες από το εσωτερικό τους παιδί, έτσι ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη και καλύτερη επικοινωνία ανάμεσα στον γονέα και το παιδί τους.

Είναι μια εξελικτική φάση της ζωής του ανθρώπου κατά την οποία βασικές ανάγκες και υπαρξιακά ζητήματα αποτελούν το συστατικό στοιχείο της.
Θέματα όπως η μοναξιά, η απώλεια αγαπημένων ανθρώπων, η απώλεια του ρόλου μέσα στην οικογένεια, η φυσική κατάσταση, ασθένειες (άνοια – κατάθλιψη – ψυχοσεξουαλική δυσλειτουργία), η αγωνία του θανάτου κλπ. είναι κάποια από αυτά που απασχολούν τα άτομα της τρίτης ηλικίας.

Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις που αγγίζουν τα θέματα αυτά.
Η Σωματική Ψυχοθεραπευτική προσέγγιση βοηθά με πολλούς τρόπους, ιδιαίτερα με ασκήσεις χαλάρωσης, αναπόλησης, ενδυνάμωσης του Εγώ και έκφρασης με κίνηση, χορό και δημιουργική έκφραση.

Η θετική επαφή της μητέρας με το μωρό της δημιουργεί τις συνθήκες για μια υγιή και ευτυχισμένη προσωπικότητα.

Οι ομάδες εγκύων, από τον 3ο μήνα της κύησης ως τον τοκετό, περιλαμβάνουν:
● Ενημέρωση και ανταλλαγή γύρω από τα θέματα της εγκυμοσύνης, του τοκετού, της λοχείας
● Ενημέρωση για τον φυσικό τοκετό
● Επεξεργασία των ιδιαίτερων θεμάτων της εγκυμοσύνης: ανησυχίες, ταύτιση με τη «μητέρα», σεξουαλικότητα, εικόνα του σώματος, αμφιθυμία προς το μωρό κλπ
● Σωματικές «ασκήσεις» κατάλληλες για μια καλή εγκυμοσύνη και τοκετό: διεύρυνση της αναπνοής, χαλάρωση, προετοιμασία του περινέου, αποκατάσταση της τονικότητας των περιοχών που επιδρούν στον τοκετό – λεκάνη, λαιμός, στόμα, μάτια, πόδια
● Συμμετοχή και πληροφόρηση των συντρόφων για τον τοκετό και τη λοχεία

Η προεφηβεία μαζί με την εφηβεία, ως εξελικτική φάση της ζωής ενός ατόμου, αποτελεί ένα πέρασμα. Το πέρασμα από την παιδική στην ώριμη πλέον φάση της ζωής. Την ενήλικη.
Αποτελεί μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από μεγάλες αλλαγές και αποχωρισμούς σε επίπεδο τόσο φυσικό-σωματικό όσο και ψυχικό-πνευματικό. Το πώς αντιλαμβάνεται, δέχεται και αντιμετωπίζει ο προέφηβος – έφηβος αυτές τις αλλαγές σχετίζεται πολύ με τη φροντίδα και προσοχή που δέχθηκε στις πρώιμες εξελικτικές φάσεις της ζωής του καθώς και με τα ερεθίσματα και τις συνθήκες που ακολούθησαν.

Μερικά από τα κυρίαρχα θέματα των ηλικιών αυτών είναι:
● Οι αλλαγές στο σώμα
● Η σχέση με τους γονείς
● Η σχέση με το άλλο φύλο
● Η σχέση με τους φίλους και τις κοινωνικές ομάδες
● Ο φόβος για τη διαφορετικότητα μαζί με την ανάγκη για μοναδικότητα
● Η ανάγκη για υποστήριξη και καθοδήγηση μαζί με την ανάγκη για ελευθερία (ανασφάλεια και επιθυμία μαζί)

Δυσκολία σε αυτή τη φάση της ζωής μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους μερικοί από τους οποίους είναι:
● Διαταραχές συμπεριφοράς (υπερβολικό κλείσιμο ή υπερβολικό άνοιγμα με το συναίσθημα του θυμού να υποβόσκει)
● Εξάρτηση από ουσίες (ναρκωτικά, αλκοόλ κ.λ.π.)
● Φανατική προσκόλληση σε ιδεολογίες – ομάδες

Οι ομάδες Σωματικής Ψυχοθεραπείας δίνουν τη δυνατότητα στα νεαρά άτομα ώστε:
● Nα έρθουν, μέσα από σωματικές ασκήσεις, σε επαφή με τα κρυμμένα συναισθήματά τους. Να τα εκφράσουν και να αναγνωρίσουν την ενέργεια των συναισθημάτων αυτών έτσι ώστε να τη χρησιμοποιούν με ένα τρόπο δημιουργικό και όχι καταστροφικό
● Να δουν και να αποδεχθούν το σώμα τους μέσα από την ιστορία και τη μοναδικότητά του
● Να μοιραστούν τους φόβους και τις ανησυχίες τους με συνομήλικα άτομα σε ένα πλαίσιο που καθρεφτίζει και ανάλογα με την περίπτωση καθησυχάζει ή προβληματίζει

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από τις σωματικές ασκήσεις τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις ομάδες Σωματικής Ψυχοθεραπείας (ψυχόδραμα, ζωγραφική, έκφραση με ή χωρίς λόγια κ.ά) κατά κανόνα διεγείρουν το συναίσθημα και το πνεύμα ενώ παράλληλα κινητοποιούν το σώμα.